برخی از بیماران هستند که در اثر مبتلا شدن به بیماری و وضعیت جسمانی خاصی که دارند قادر به دفع ادرار خود نیستند که این موضوع در جنسیت تفاوتی ندارد و هم در آقایان اتفاق می افتد و هم در خانم ها و یا به طور کلی دارای تکرر ادرار هستند و لازم است حتما از سوند جهت دفع ادرار خود استفاده کند. و یا اینکه به دلیل برخی ناتوانی ها یا اعمال جراحی نیاز است که استراحت مطلق بوده و از جای خود بلند نشوند که در این صورت نیاز است از سوند استفاده شود.
در ابتدا بپردازیم به این که اصلا سوند چیست. سوند لوله ای باریک است و جنسی از الاستیک را دارد که حتما لازم است نصب آن توسط افراد با تجربه انجام شود چرا که نصب نادرست، مشکلات و آسیب های خود را دارد.
در بیمارستان ها و مراکز درمانی معمولا نصب سوند توسط پرستاران انجام می شود و اگر قصد نصب آن داخل منزل را دارید حتما از سایت های معتبر درخواست انجام این کار را بکنید. و اما در ادامه بپردازیم به این موضوع که چه افرادی نیاز به سونداژ دارند که شامل موارد زیر می باشد:
۱- در ابتدا اولویت با سالمندان و افراد پیر است چرا که با بالا رفتن سن قدرت و توان بدنی آن ها نسبت به قدیم خود بسیار کم تر است و با این وجود در برخی از آن ها که سنشان بالاتر است تکرر ادرار و یا بی اختیاری در ادرار وجود دارد که به منظور رعایت بهداشت از سوند استفاده می کنند و هم چنین برخی از این افراد در اثر برخی عمل های خود ممکن است به این مورد دچار شوند که پرستاران برای آن ها سوند نصب می کنند تا ادرار آن ها تخلیه شود. استفاده از سوند تنها برای زمانی جواب است که این افراد تنها در تخلیه ی ادرار و یا مراجعه به سرویس بهداشتی ناتوان باشند. امکان نصب سوند در بیمارستان ها، مراکز درمانی، منزل و سالمندان وجود دارد و توسط افراد متخصص و با تجربه در این زمینه انجام می شود چرا که انجام این کار حساس است و دقت و حوصله و صد البته تجربه ی بالا می خواهد تا بیمار با درد شدید رو به رو نشود.
۲- مورد بعدی برای افرادی که عمل دارند و نباید از تخت تکان بخورند. در این شرایط برای بیمار از سوند استفاده می شود و معمولا مادران باردار هم سوند دارند و هم چنین اشخاصی که عمل جراحی سختی دارند و چند روز باید داخل بیمارستان باشند.
۳- برای افرادی که داخل کما هستند هم از سوند استفاده می کنند به دلیل این که تحرکی از خود ندارند و هوشیاری کامل را هم ندارند.
استفاده از سوند با توجه به بیمار و شرایطی که دارد انتخاب و نصب می شود چرا انواع مختلفی از آن وجود دارد که در ادامه به نوع های آن می پردازیم. استفاده سوند می تواند مزایایی هم داشته باشد که این مزایا در خصوص موارد زیر می باشد:
۱- به راحتی می توان برخی بیماری ها را از این طریق تشخیص داد این گونه که پزشک با دیدن رنگ ادرار می تواند پی ببرد که آیا بیماری خاصی در فرد وجود دارد یا خیر.
۲- امکان مشاهده ی لخته های خون در برخی بیماران که پزشک پس از تشخیص سریعا به درمان بیماری می پردازد.
۳- هر گونه عفونت که بیمار داشته باشد توسط ادرارش کاملا مشخص است و سریعا به درمان پرداخته می شود تا عفونت کل بدنش را نگیرد.
این موارد تنها تعدادی از مزایا است و سوند می تواند در برخی مکان ها و شرایط بسیار کاربردی و مهم باشد. پس از نصب سوند مراقبت هایی هم لازم است و نکات مهم و ضروری هم باید رعایت شود تا بیمار احساس درد نکند و بتواند به راحتی با این شرایطی که دارد کنار بیاید. هم چنین برای نصب سوند تجهیزات مخصوصی لازم است که افرادی که کار نصب را انجام می دهند باید با خود به همراه داشته باشند به خصوص برای زمان هایی که کار نصب داخل منزل انجام می شود. پرستاران باید در هنگام نصب هوای بیماران را داشته باشند و با آن ها برخورد مناسب و ملایمی داشته باشند تا بیمار احساس خوشایند تری داشته باشد و در صورت وجود درد بهتر تحمل کند. در ادامه در خصوص سوند و انواع آن توضیحات بیش تری ارائه می دهیم تا آشنایی بیش تری داشته باشید.
انواع سونداژ در منزل
همان طور که گفته شد سونداژها انواع مختلفی دارند که بر اساس بیمار و شرایطی که دارد از یکی از نوع ها استفاده می شود. در واقع کاربرد سوند در این است که به تخلیه ی بهتر ادرار کمک می کند به خصوص برای افرادی که در این زمینه ناتوان هستند و کنترل ادراری ندارند. هم چنین برای گرفتن نمونه هم کاربرد زیادی دارند و حالا بپردازیم به انواع سوند ها که شامل موارد زیر می باشد:
۱- مورد اول در خصوص سوندهای ادراری است که این سوند جز پرکاربردترین و پرمصرف ترین ها محسوب می شود و در بیمارستان ها و مراکز درمانی و همین طور داخل منازل به راحتی متصل می شود و تجهیزات که نیاز دارد نیز حمل و نقلی آسان دارد. هدف از نصب این سوندها این است که ادرار کامل جمع آوری و سپس تخلیه شود و داخل مخزنی که دارد قرار بگیرد.
برای افرادی که قادر به تخلیه ادرار نمی باشند بسیار کمک خوبی دارد تا با نگهداری ادرار باعث آسیب زدن به کلیه هایشان نشوند. استفاده از سوند هم می تواند در طولانی مدت باشد و هم در کوتاه مدت و تفاوت خاصی نمی کند تا حال بیمار رو به بهبودی باشد. سوند از راه مجاری ادرار وارد مثانه می شوند و به کمک کیسه ی ادرار کامل تخلیه می شوند.
وجود ادرار و یا کامل تخلیه نشدن ادرار خطرناک بود و عفونت را در بدن ایجاد می کند.
۲- نوع دوم سوند معده است. برخی بر این باورند که سوند تنها برای مجاری ادراری است و آشنایی با انواع سوند را ندارند اما باید گفت که از این وسیله برای معده هم استفاده می شود و کاربردی که دارد این است که برای تغذیه و تخلیه ی معده به کار می رود.
استفاده از سوند معده برای افرادی مناسب است که در حالت بیهوشی کامل و یا نیمه بیهوش هستند و هم چنین افرادی که در بلع مشکلاتی را دارند. برای تخلیه کردن انواع مسمومیت ها از معده و یا تخلیه ی خون و سایر ترشحات و در نهایت برای نمونه برداری از معده می باشد. سوند های معده دارای اندازه بندی مختلفی هستند و هر کدام مخصوص کاری هستند.
۳- مورد سوم هم سوند رکتال می باشد که موارد استفاده از این سوند در تخلیه ی گاز و مواد دفعی بدن است و برای افرادی به کار می رود که قادر به تخلیه پس از عمل جراحی نیستند و هم چنین کاربرد یگر آن برای یبوست هم می باشد.
سوند معده یا لوله نازوگاستریک چیست؟
لوله نازوگاستریک (NG) یا سوند معده، یک لوله انعطاف‌پذیر از جنس پلاستیک است که از طریق بینی، به مری و معده منتقل می‌شود. سوند معده فقط برای استفاده موقتی تعبیه می‌شود و برای استفاده طولانی مدت نیست.
لوله NG، توسط یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی مانند پزشک یا پرستار در معده بیمار قرار داده می‌شود. به طور معمول، جایگذاری این لوله در بیمارستان انجام می‌پذیرد، ولی ما هم اکنون خدمت سونداژ معده در منزل را نیز فراهم کرده‌ایم. سونداژ معده ممکن است در حالی که بیمار خواب است انجام شود؛ اما این کار اغلب در هنگام بیداری بیمار نیز انجام می‌گیرد. البته ممکن است بینی بیمار با استفاده از آرام‌بخش‌های موضعی مانند لیدوکائین یا اسپری‌های بی‌حس کننده، بی‌حس شود.
نکات قابل تامل در خصوص نصب سوند در منزل
برخی نکات در خصوص نصب وجود دارد که بهتر است جهت بهتر تحمل کردن بیمار انجام شود که این نکات شامل:
۱- قبل از انجام هر کار لازم است پرستار دست هایش را کامل ضد عفونی کند تا سوند الودگی به خود نگیرد چرا که ممکن است بیمار از ناحیه ی مجرای ادراری دچار عفونت شود.
۲- سوند باید از بین هفت روز تا ده روز کامل تعویض شود.
۳- بیمار لازم است روزانه اطراف مجرای ادراری را با آب و صابون کامل بشوید تا عفونت و یا آلودگی به خود نگیرد و همیشه در حالت تمیز باشد.
۴- لباس زیر باید نخی باشد و بیمار اصلا نباید سوند را تغییر دهد.
۵- لوله ی سوند همیشه در حالت صاف باید باشد تا عملکرد مناسبی داشته باشد.
این نکات حتما باید در هنگام استفاده از سوند رعایت شود تا بیمار بدون مشکل و آسیب روند بهبودی خود را بگذراند.
چه بیمارانی به سونداژ معده نیاز دارند؟
بیمارانی که نمی‌توانند غذا بخورند یا قورت دهند، ممکن است لازم باشد که از این لوله استفاده کنند. این فرایند به عنوان لوله‌گذاری بینی-معده (NG) یا سونداژ معده شناخته می‌شود. در طی لوله‌گذاری NG، پزشک یا پرستار یک لوله پلاستیکی نازک را از طریق سوراخ بینی، به پایین مری و معده وارد می‌کند.
هنگامی‌که این لوله در جای خود قرار گرفت، بیمار می‌تواند با استفاده از آن و با کمک پرستار خود، غذا و دارو میل کند. همچنین می‌توان از سوند معده، برای خارج کردن مواد سمی یا نمونه‌گیری از محتوای داخل معده بیمار نیز استفاده کرد.
کودکان، افراد مسن، بیماران در کما و بیمارانی که عمل جراحی معده انجام داده اند، اصلی‌ترین استفاده‌کنندگان از سوند معده هستند.
سونداژ معده چه زمانی باید انجام شود؟
در هنگام بروز مشکلات زیر، پزشک تشخیص می‌دهد که بیمار باید از طریق لوله NG تغذیه کرده و سونداژ معده انجام دهد.
- هنگام بروز مشکل در جویدن و قورت دادن غذا
- کمبود آب بدن در اثر استفراغ یا اسهال و عدم نوشیدن مایعات کافی
- بیمار از طریق رژیم طبیعی خود، تغذیه کافی دریافت نمی‌کند
- بیمار نمی‌تواند داروهای مورد نیاز خود را ببلعد
- بیمار بیهوش است
- بیمار در کما قرار دارد
ما می‌توانیم سونداژ معده را در منزل انجام دهیم. با ما تماس بگیرید.
موارد استفاده از سوند معده
- تغذیه کردن بیمار
- رساندن دارو به بدن بیمار
- خارج کردن و ارزیابی محتوای معده بیمار
- انجام کنتراست رادیوگرافی برای مطالعات و تصویربرداری
- رفع انسداد‌های موجود
سونداژ معده در منزل
همانطور که در بالا اشاره شد، تعبیه نازوگاستریک کاتتر معمولا در بیمارستان‌ها، کلینیک‌ها و درمانگاه‌ها انجام می‌شود. این امر شما و بیمارتان را مجبور می‌کند که به مراکز درمانی مراجعه کنید. بر هیچکس پوشیده نیست که این روز‌ها، بیرون رفتن از خانه حتی برای افراد عادی نیز خطرناک، و مستلزم رعایت اصول و قوائد بهداشتی است.
ما می‌دانیم که بیمارتان برای شما عزیز است و دوست ندارید که او را خطر ابتلا به ویروس بدتری نسبت به بیماری خودش، تهدید کند. بنابراین، امکانی‌را فراهم کرده‌ایم که شما و بیمار عزیزتان، زیر سقف خانه خود و در سایه آسایش سرپناهتان، به این خدمت پزشکی دسترسی داشته باشید.
ما می‌دانیم که مریض‌داری کار طاقت‌فرسا و سختی است. این‌را نیز می‌دانیم که بیمار قبل از هرچیز، به آرامش و استراحت نیاز دارد. ما با انجام سونداژ معده در منزل، این افتخار را داریم که رنج‌هایی مانند حمل و نقل بیمار، انتظار کشیدن و… را از روی دوش شما و بیمارتان برداریم.
مزیت های سونداژ معده در منزل
- حذف شدن هزینه حمل و نقل بیمار به مراکز درمانی
- عدم نیاز به گرفتن نوبت از بیمارستان‌ها، کلینیک‌ها و درمانگاه‌ها
- راحتی بی اندازه بیمار
- احساس امنیتی که بیمار در خانه خود حس می‌کند
- شخص سونداژ کننده هیچ عجله ای ندارد
- بیمار در آرامش کامل سونداژ خواهد شد
- حریم خصوصی بیمار به صورت مطلق حفظ خواهد شد
اگر سونداژ معده در منزل انجام نشود، چه می شود؟
در این صورت برای انجام لوله گذاری NG، نیاز است که به مراکز درمانی مراجعه کنید. در این صورت:
- بیمار مجبور است سختی راه را تحمل کند
- بیمار مجبور است برای رسیدن نوبت خود انتظار زیادی بکشد
- بیماران معمولا در محیط‌های بیمارستانی احساس امنیت نمی کنند
- ممکن است حریم خصوصی بیمار، حتی به طور ناخواسته نقض شود
- اگر به هر علتی، مشکلی در سونداژ به وجود آید، می بایست مجددا به مرکز مراجعه کنید
- امروزه مراجعه به مراکز درمانی، خطر ابتلا به ویروس کرونا را در پی خواهد داشت
انواع تغذیه از طریق سونداژ معده
دو نوع تغذیه با لوله NG وجود دارد. بیمار شما ممکن است یک یا هر دو نوع تغذیه‌را نیاز داشته باشد.
تغذیه مداوم:
غذای‌مایع، برای بخشی از روز یا کل‌روز، به آرامی از طریق لوله به معده بیمار منتقل می‌شود. این نوع تغذیه فقط با استفاده از پمپ انجام می‌پذیرد. مقدار غذایی که باید به بیمار داده‌شود و بازه زمانی آن، اغلب روی پمپ تنظیم می‌شود. تنظیمات پمپ را تغییر ندهید. مگر اینکه پزشک به شما بگوید و همچنین تنظیمات را آموزش دهد.
تغذیه بولوس:
در این نوع تغذیه، مقدار غذایی که به بیمار داده می‌شود، به اندازه یک وعده غذایی کامل است که از طریق لوله، چند بار در روز به معده منتقل می‌شود. تغذیه بولوس با استفاده از سرنگ یا پمپ انجام می‌گیرد. ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی، پرستار یا پزشک، در خانه به شما می‌گوید که برای هر دوره تغذیه، چه مقدار ماده غذایی مایع استفاده کنید. همچنین به شما گفته می‌شود که هر چند وقت یک بار به بیمار خود غذا بدهید.
پس از سونداژ، چه زمانی باید با ما تماس بگیرید؟
- لوله NG از معده بیمار خارج شده‌است.
- بیمار در تنفس مشکل دارد.
- پوست اطراف محل لوله دارای قرمزی، تورم، نشت مایع یا زخم است.
- در اطراف لوله خون، مدفوع یا محتوای معده دیده می‌شود.
- بیمار هنگام تغذیه، دچار خفگی شده، سرفه یا استفراغ می‌کند.
- شکم بیمار وقتی به آرامی فشار داده می‌شود، به نظر می‌رسد که نفخ کرده یا زیر دست خود احساس سفتی می کند.
- بیمار شما اسهال یا یبوست دارد.
- بیمار شما دارای تب 100.4 درجه فارنهایت (38 درجه سانتیگراد) یا بالاتر یا مطابق دستورالعمل ارائه دهنده خدمات بهداشتی است.