انواع کمردرد در دوران بارداری

دوران بارداری یکی از حیاتی ترین و در عین حال زیباترین لحظات زندگی زوجین می باشد . در این دوران نیاز به مراقبت های ویژه و تخصصی ست تا در نهایت نوزادی سالم و سرحال پا به دنیای ما بگذارد . در این مطلب نگاهی به کمردرد های شابع دوران بارداری خواهیم انداخت و شمارا با آن ها آشنا  می کنیم.

بسیاری از خانم‌ها در اوایل بارداری دچار کمردرد می‌شوند؛ اما معمولا کمردرد در نیمه‌ی دوم بارداری شروع می‌شود و ممکن‌است با ادامه‌ی بارداری بدتر شود. گاهی ممکن است درد کمر تا پس از تولد نوزاد ادامه داشته باشد؛ اما معمولا کمر درد در بارداری ظرف مدت چند ماه پس از وضع حمل از بین می‌رود. بخاطر داشته ‌باشید که اگرچه کمردرد در دوران بارداری امری نسبتا شایع است؛ نباید آن‌را به‌عنوان بخشی از فرآیند بارداری پذیرفت. برای داشتن یک بارداری لذت‌بخش و زایمان راحت، باید در اولین فرصت علائم کمردرد را مورد بررسی قرارداد و در طول بارداری به کنترل آن‌ها پرداخت.

کمردرد در دوران بارداری که مدت زیادی طول بکشد (چندهفته یا چند ماه) می‌تواند عاملی برای پیش‌بینی کمردرد پس از وضع حمل باشد. (درد پس از تولد نوزاد) به همین ‌دلیل از زنان باردار خواسته می‌شود در طول بارداری در صدد درمان کمردرد خود برآیند. درمان مطمئن (غیر جراحی) و محافظه‌کار برای کمردرد در دوران بارداری شامل انجام تمرینات مناسب و ورزش‌های بدنی‌ است که هدف آن‌ها بهبود هماهنگی عضلات و نحوه‌ی ایستادن است. این اقدامات باعث بهبود و حفاظت از ساختار بدن می شوند و انجام دادن آنها برای پیش‌گیری از فشار غیرضروری بر ساختارهای محافظ ضروری است. مراجعه به متخصص می‌تواند برای کاهش یا تسکین کمردردهای ناخواسته دوران بارداری بسیار مفید باشد. درصورتی‌که بیمار به درمان‌های جامع نیاز داشته باشد، متخصص زنان و زایمان باید به ارزیابی و معاینه او بپردازد و برنامه درمانی ویژه‌ای را به او توصیه‌ کند.

انواع کمردرد در دوران بارداری

درد قسمت‌های خلفی لگن
زنان این نوع درد را در پشت لگن خود احساس می‌کنند. این درد شایع‌ترین نوع کمردرد در دوران بارداری است؛ این درحالی است که برخی از زنان در ناحیه‌ی مهره‌های کمر درد را احساس می‌کنند. بیماران این درد را در یک یا هر دو طرف کپل یا در قسمت پشت ران خود احساس می‌کنند. این درد ممکن است هنگام راه‌رفتن، بالارفتن از پله، خم شدن، ایستادن، غلت‌زدن در رختخواب، نشستن و مواردی از این قبیل شروع شود. برخی از موارد می‌توانند باعث بدتر شدن درد در ناحیه‌ی خلفی لگن شوند. به‌عنوان مثال، هنگامی‌که بیمار روی صندلی نشسته باشد و به سمت جلو یا پایین خم شده و کمر تا شود. زنانی ‌که از درد ناحیه‌ی خلفی لگن رنج می‌برد، بیش‌تر مستعد تجربه‌ی درد در ناحیه‌ی استخوان شرمگاهی هستند.

درد در قسمت مهره‌های کمر
این نوع درد در ناحیه‌ی ستون فقرات، بالاتر از ناحیه‌ی لگن رخ می‌دهد. این درد شبیه کمردردی است که زنان قبل از دوران بارداری تجربه کرده‌اند. این درد در اطراف ستون فقرات، روی ستون فقرات و تقریبا در اطراف کمر احساس می‌شود. بیماران معمولا دردی را احساس می‌کنند که ساق پا را نیز درگیر می‌کند. اگر بیمار به مدت طولانی سر پا بایستد یا چیزی را بلند کند، درد بیش‌تری را احساس خواهد کرد. معمولا درد در اواخر روز بدتر می‌شود.

درد سیاتیک
هنگامی‌که کمردرد در دوران بارداری، ران‌ها و کپل‌ را درگیرکند ممکن است به اشتباه درد سیاتیک خوانده ‌شود که یک وضعیت نسبتا غیرشایع است. درد سیاتیک در دوران بارداری که در پی بیرون‌زدگی یا فتق دیسک در قسمت تحتانی ستون فقرات ایجاد می شود، فقط حدود یک درصد از زنان باردار را گرفتار می‌کند. اگر بیمار درد سیاتیک داشته باشد معمولا درد بیش‌تری را در ساق خود احساس می‌کند و به نسبت درد کمتری را در کمر خود احساس خواهد کرد. همچنین ممکن است در قسمت زیر زانو احساس درد و ناراحتی داشته باشد. این درد می‌تواند پا و انگشتان او را نیز درگیرکند. این بیماران معمولا از سوزن سوزن شدن، سوزش و بی‌حسی ساق شکایت دارند درصورتی‌که درد عصب سیاتیک شدید باشد، بیمار در ناحیه‌ی کشاله‌ی ران و دستگاه تناسلی دچار بی‌حسی می‌شود. این بیماران گاهی در دفع ادرار و مدفوع دچار مشکل می‌شوند.

علل کمر درد در بارداری
با بزرگ‌تر شدن شکم، عضلات لگن به سمت بیرون کشیده می‌شوند (و ضعیف می‌شوند) و بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهند؛ این امر باعث می‌شود فشار زیادی به کمر بیمار وارد شود. درصورتی‌که بر عصب فشار وارد شود، بیمار دچار کمردرد می‌شود. به‌علاوه، افزایش وزن و بزرگ‌ترشدن شکم بدین معناست که فعالیت عضلات بیش‌تر می‌شود و فشار بیش‌تری به مفاصل بیمار وارد می‌شود. به همین دلیل زنان باردار در اواخر روز درد بیش‌تری را احساس می‌کنند. در دوران بارداری، تغییرات هورمونی باعث شل ‌شدن مفاصل و رباط‌هایی می‌شوند که استخوان‌ های لگن را به ستون فقرات وصل می‌کنند. این امر باعث می شود بیمار هنگام راه‌رفتن، ایستادن، نشستن به مدت طولانی، غلت زدن در رخت‌خواب، بلند شدن از روی صندلی یا توالت فرنگی، خم‌شدن یا بلندکردن اشیاء درد بیش‌تری را احساس کند.

عوامل پرخطر
معمولا زنانی که قبل از دوران بارداری یا در بارداری قبلی این نوع درد را تجربه‌کرده‌اند، بیش‌تر مستعد کمردرد خواهند بود. معمولا زنانی که تحرک کم‌تری دارند، فاقد انعطاف‌پذیری هستند و عضلات کمر و شکم آن‌ها ضعیف است، بیش‌تر در معرض ابتلا به کمردرد قرار دارند. دوقلو زایی یا چندقلو زایی یکی دیگر از مواردی است که ریسک ابتلا به کمردرد در دوران بارداری را افزایش می‌دهد.

درمان کمر درد در دوران بارداری

در دوران بارداری، در بدن، هورمون‌هایی ترشح می‌شود که به نرم شدن رباط‌ها و مفاصل لگن کمک می کند و دلیل ایجاد این اتفاق این است که با نرم شدن مفاصل زایمان بهتر انجام می شود و مادر در این زمان راحت تر خواهد بود و هم چنین ترشح این هورمون از ابتدا انجام می شود و در ماه های آخر بیش تر خواهد شد.
اما لازم است بدانید که هورمون‌ها فقط در ناحیه رحم و لگن ترشح نمی‌شود بلکه و تنها این نواحی را درگیر نمی کنند بلکه در سراسر بدن شما این هومرمون درحرکت بوده و بر تمام مفاصل تأثیر می‌گذارند.
جالب است بدانید که در سه ماهه اول بارداری، با ترشح این هورمون، نرم شدن عضلات، می‌تواند به طور مستقیم روی کمر تأثیر بگذارد به همین دلیل احساس درد در کمر احساس می شود که به تدریج ممکن است با نزدیک شدن به زایمان و با افزایش وزن جنین احساس کمر درد کمی بیش تر شود‌.
هم چنین مواردی که می تواند باعث تشدید کمر درد در دواران بارداری شود شامل موارد زیر می باشد:

۱- نشستن طولانی روی صندلی

اگر در روز بیش از اندازه روی صندلی مینشینید به راحتی می تواند بر روی ستون فقرات شما تاثیر گذار باشد و کمر درد را در شما بیش تر کند.
البته اگر صندلی از تجهیزات کانل تشکیل شده باشد کمی بهتر خواهد بود به این معنی که جای دست و پا داشته باشد و صندلی از تشک نرم برخوردار باشد تا کمر و ستون فقرات را تحت تاثیر قرار ندهد.
استفاده زیرپایی می تواند لگن شمارو در جای مناسب قرار دهد و عضلات را تحت فشار قرار ندهد.

۲- بلند کردن اجسام سنگین

در دوران بارداری به خصوص ماهای اخر از بلند کردن اجسام خودداری کنید چرا که هم کمر را هدف قرار می دهد و هم کیسه آب را دچار اختلال می کند.
حدالامکان این را انجام ندهید اما اگر قصد بلند کردن داشتید ابتدا کمی خم شوید تا وزن روی زانو قرار بگیرد و سپس به آرامی جسم را بلند کنید.

۳- اضافه وزن

داشتن اضافه وزن حتما باعث درد کمر می شود، در دوران بارداری حتما رژیم غذایی سالم داشته باشید تا جنین وزن بگیرد و به وزن شما اضافه نشود. این مورد در درد کمر بسیار موثر است.

۴- پوشش مناسب

حتما در دوران بارداری پوشش مناسب از نظر کفش و کتونی داشته باشید چرا که اگر کتونی و یا کفش راحت و مناسب نباشد راه رفتن هم مشکل می شود و هم به ستون فقرات آسیب می رساند و درد در کمر را ایجاد می کند.
هم چنین برای درمان کمردرد در دوران بارداری می‌توانید از طریق ترکیبی از روش‌های غیردارویی و در صورت لزوم، درمان‌های دارویی استفاده کنید. در هر صورت، قبل از اتخاذ هرگونه درمان، مهم است با پزشک یا متخصص زنان و زایمان مشورت کنید تا درمان مناسب برای شما تعیین شود.
در زیر چند روش غیردارویی برای کاهش کمردرد در دوران بارداری آورده شده است که شامل موارد زیر می باشد:

۱- استراحت

استراحت منظم و کافی برای بدن شما بسیار مهم است.
برای کاهش فشار و تنش در ناحیه کمر، استراحت در جایی که بتوانید محکم بخوابید یا نشسته و پاهای خود را بالا ببرید می‌تواند مفید باشد.

۲- استفاده از گرما

استفاده از کمپرس گرم یا دستگاه‌های گرمایشی، مانند دستگاه‌های موم گرم کننده، دستگاه‌های بخار یا حمام گرم می‌تواند کمک کننده باشد.
این روش‌ها به عنوان آرامش‌بخش‌ها عمل کرده و در کاهش درد و التیام ماهیچه‌ها موثر هستند.

۳- تمرینات استحکام بدن

تمریناتی که مربوط به استحکام بدن هستند، مانند تمرینات پیلاتس، تمرینات کمر و کورتاژ کمر، به کمک قدرت و استقامت عضلات کمر و کمک به حمایت از کمر می‌آیند.
این تمرینات به شما کمک می‌کنند، دراز کشیدن و نگهداشتن وضعیت درست راحت‌تر باشد.

۴- استفاده از وسایل حمایتی

استفاده از وسایل حمایتی مانند کمربند حمایتی یا بندهای کمری ممکن است کمک کند.
این وسایل می‌توانند فشار و وزن را به طور متناسب توزیع کرده و به حمایت از کمر کمک کنند.

۵- ماساژ

ماساژ کمر و محیط اطراف آن می‌تواند به کاهش درد کمک کند.
اما حتماً به ماساژور خبرده شوید که متخصص در ماساژ بارداری است تا درمان مناسب و بدون هیچ گونه آسیب را به شما ارائه دهد.
در هر صورت، مهم است که با پزشک خود مشورت کنید و هرگونه تغییر در رژیم درمانی خود را با او مطرح کنید.
او می‌تواند راهنمایی‌های دقیق‌تری ارائه دهد و به شما درمان مناسب را تجویز کند.

تمرینات ورزشی برای کمردرد بارداری

تمرینات ورزشی خفیف و مناسب می‌توانند به کاهش کمردرد در دوران بارداری کمک کنند.
با این حال، قبل از شروع هرگونه برنامه ورزشی، بهتر است با پزشک یا متخصص زنان و زایمان مشورت کنید تا مطمئن شوید که تمرینات مناسب و بدون هیچ گونه خطری برای شما و نوزادتان هستند.
در زیر چند تمرین ورزشی مناسب برای کاهش کمردرد بارداری آورده شده است:

۱- تمرینات استحکام بدن

تمریناتی که به استحکام و قدرت عضلات مربوط به کمر و شکم می‌پردازند، مانند: تمرین پلانک، تمرین جانبی شدن و تمرین برفک واحد.

۲- تمرینات تقویت عضلات سیاتیک

تمریناتی که عضلات سیاتیک را تقویت می‌کنند و فشار روی عصب سیاتیک را کاهش می‌دهند، می‌توانند به کاهش کمردرد کمک کنند.
مثال: تمرین سوئیس بال و تمرین تقویت عضلات پشت ران.

۳- تمرینات تعادلی و استحکام بدن

تمریناتی که به تقویت عضلات تعادلی و استحکام بدن کمک می‌کنند، می‌توانند در حفظ استقامت و کاهش کمردرد مؤثر باشند.
مثال: تمرین تعادلی بر روی تخته سیتی و تمرین ایستاده کردن با یک پا.

۴- تمرینات کششی و انعطاف‌پذیری: تمرینات کششی که عضلات کمر و مناطق اطراف را کشش می‌دهند و انعطاف‌پذیری را افزایش می‌دهند، می‌توانند به کاهش کمردرد کمک کنند.
مثال: تمرین تمدید کمر، تمرین خم شدن به جلو و تمرین استراحت در حالت خوابیده.

۵- پیاده‌روی و شنا

فعالیت‌های آرام و کم فشاری مانند پیاده‌روی و شنا، می‌توانند به استراحت و کاهش کمردرد کمک کنند.
اما در هر صورت، باید از فعالیت‌های بدنی شدید و فشارزا خودداری کنید.
مهم است که در هنگام انجام تمرینات، به تنش بدن خود دقت کنید و در صورتی که هرگونه درد یا عارضه ناگواری را تجربه کردید، فوراً تمرین را متوقف کنید و به پزشک خود اطلاع دهید.
همچنین، به خود استراحت کافی دهید و همواره آب کافی بنوشید.

پیشگیری از درد کمر در بارداری

پیشگیری از درد کمر در دوران بارداری بسیار مهم است و می‌تواند به شما کمک کند تا از این ناراحتی‌ها کاسته یا آنها را به حداقل برسانید. در زیر چند راهکار پیشگیری از درد کمر در بارداری آورده شده است:

۱- حفظ قوام عضلات کمر

که به کمک ورزن امکان پذیر و همین طور مصرف مواد غذایی مناسب و سالم هم در تقویت عضلات کمر موثر هستند.

۲- رعایت موقعیت درست بدن

در طول روز، در حین حرکت و استراحت، باید به حفظ موقعیت درست بدن توجه کنید.
استفاده از صندلی مناسب، پشتیبانی کافی برای کمر و شکم، و انجام تمرینات اصلاحی می‌تواند به کاهش درد کمر کمک کند.

۳-  برخی از فعالیت‌های روزمره

در انجام برخی از فعالیت‌های روزمره، مانند خم شدن و برخاستن، باید دقت کنید.
انجام حرکات با حفظ استقامت کمر و استفاده از فنون صحیح برای برخاستن از زمین و تکان دادن اشیا می‌تواند به جلوگیری از درد کمر کمک کند.

۵- استفاده از روش‌های غیردارویی

استفاده از روش‌های غیردارویی مانند کمپرس گرم، ماساژ، تکنیک‌های تنفسی و تکنیک‌های آرامش‌بخش می‌تواند به کاهش درد کمر کمک کند.

۶- مراقبت از وزن

حفظ وزن مناسب در دوران بارداری از اهمیت بالایی برخوردار است.
وزن زیاد می‌تواند فشار بیشتری بر روی کمر ایجاد کند و درد کمر را تشدید کند.
پیگیری رژیم غذایی سالم و متوازن با مشاوره پزشک یا متخصص تغذیه نیز توصیه می‌شود.
هم چنین، همواره مهم است که با پزشک خود در مورد هرگونه نگرانی، درد شدید یا تغییر در وضعیت خود صحبت کنید.
او می‌تواند راهنمایی‌های دقیق‌تری ارائه دهد و در صورت لزوم، روش‌های درمانی دیگر را تجویز کند. در نهایت لازم به ذکر است که در دوران بارداری حتما افکار مثبت و شادی داشته باشید و همین طور روحیه بالا داشتن بسیار تاثیر گذار است و سعی کنید از کلاس های یوگای بارداری استفاده کنید چرا که هم نوعی ورزش محسوب می شود و هم بدن را منعطف تر می کند و هم چنین جدا از این موارد آرامش جنین و شما را هم افزایش می دهد و همین آرامش و دور بودن از هر گونه افکار منفی می تواند شما را از درد دور کند و اگر هم دردی داشتید کم تر احساس کنید.